Competitiewoorden

Woorden als: de beste, het meest, het minste, je best doen, het groepje dat het eerste..….enzovoort, zijn woorden/kreten die ik regelmatig gebruikte toen ik nog in het onderwijs werkte. Competitiewoorden zou ik nu zeggen. Nu, in mijn kindercoachpraktijk, kom ik namelijk erachter wat die woorden kunnen doen bij kinderen. Welk gedrag ik, zonder dat ik er erg in had, opriep door te roepen: “het groepje dat het eerste klaar is krijgt een sticker”. Vaak is dat hetzelfde groepje. In de andere groepjes zit dan een kind wat het moeilijk vindt om opeens te stoppen waar het mee bezig is, of het lastig vindt om stil te blijven zitten, of…….noem maar op. Dus die andere groepjes zijn niet snel als eerste klaar door een bepaald kind. Een groepje waar geen ‘stoorzender’ in zit is uiteraard meestal het eerste. Heel vervelend voor degenen die wel snel klaarzitten als je wel een ‘stoorzender’ of een ‘slome’ in de groep hebt. Het gevolg daarvan kan zijn dat er geïrriteerd gereageerd kan worden naar zo’n ‘verpester voor de groep’. Die irritaties in de groep zorgen niet voor een prettige (school-) werkomgeving dus dan heb je de poppen aan het dansen. Het kind waar de irritaties tegen gericht zijn kan zich niet concentreren, dus dit kind presteert minder dan dat het zou doen als de sfeer in het groepje goed is. Ingrediënten voor faalangst, maar ook voor gepest worden. Pffft, als ik erover nadenk wat voor effect zo’n opmerking kan hebben! Gelukkig vergeten kinderen weer snel en ze zijn vaak sociaal dus zal het niet 1,2,3 zo’n vaart lopen. Maar, er zal er maar één tussen gezeten hebben die het zich aantrok. Ik hoop het niet. In mijn praktijk heb ik een kind, Bas (niet zijn echte naam) die van een dergelijke situatie heel veel last had. De juffrouw moest naar de bibliotheek dus alle kinderen moesten netjes in de rij lopen. De juf had een ‘prijs’ in het vooruitzicht gesteld: de 3 kinderen die het meest hun best gedaan hadden met netjes in de rij lopen, kregen een snoepje van de juf. Bas deed heel erg zijn best en keek de juf hoopvol aan toen ze de namen van de 3 kinderen op ging noemen. Bas zijn naam werd niet genoemd. Hij begreep er helemaal niets van. Hij had juist zó zijn best gedaan! Hoe kon dat nou? Bas heeft hier heel veel last van gehad. Hij sliep slecht. Was boos en verdrietig tegelijk en zijn motivatie om zijn best te doen werd ook minder. Waarom zou hij? De juf zag het toch niet. 

Dit kan dus het effect zijn van een goedbedoeld plan van de juf om de kinderen te motiveren hun best te doen. Het is dus niet handig om zulke ‘prijzen’ te geven voor je best doen. Wie kan in een groep van 30 kinderen zien wie zijn best doet? Je kunt vaak wel zien wie niet, maar verder kun je niet zien wat er in die koppies omgaat. Voor mij was het een enorme eyeopener. Als ik ooit nog in het onderwijs, of waar dan ook met een groep kinderen ga werken, dan zal ik het niet meer op die manier doen. Dan probeer ik ze ‘gewoon’ te motiveren met leuke lessen of activiteiten en die beloon ik met complimenten. In ieder geval niet meer met competitieverhogend gedrag van mijn kant.